Opplæringsplikta er ei sterk plikt i Noreg. Det skal mykje til før eit barn/ungdom kan bli friteke frå opplæring. Det er KUN PPT i kommunen som via ei sakkunnig vurdering kan tilrå eit heilt eller delvis fritak frå opplæringa. Rektor fattar enkeltvedtak basert på sakkunnig vurdering.
Før eit fritak blir vurdert, skal ein prøva på alle moglege måtar å tilpassa opplæringa til eleven. Eleven kan få fritak frå kompetansemål i fag, men ha kompetansemål frå den overordna delen av læreplanen. Det er PPT som gjer vurderingar av dette. Det inneber at opplæring kan gjennomførast knytt til t.d ADL-dugleikar, entreprenørskap m.m.
Opplæringa skal skje på godkjent opplæringsarena. Det er strenge krav til kva som er godkjent opplæringsarena, blant anna skal det føreliggja godkjenning etter forskrift om miljøretta helsevern, og det skal vera lærarar som har ansvar for opplæringa. (Om ikkje anna er gitt råd om i sakkunnig vurdering.) Sauda har ingen godkjent alternativ opplæringsarena. Ein kan likevel nytta seg av utemiljø i alternativ opplæring, og/eller lærar (ansvarleg) kan ha ulike bedriftsbesøk som ein del av den individuelle opplæringsplanen.
Om ein elev blir fritatt frå opplæring, får ikkje eleven eit opplæringstilbod etter læreplanen. Ut frå ei barns-beste-vurdering kan skulen likevel få eit ansvar for å tilretteleggja for aktivitet for eleven. Eleven kan seinare stille krav til å få tatt dei deler av grunnskuleopplæring han/ho blei friteken for om igjen.
Helse- og omsorgslovgivninga ligg til grunn for å vurdera om eleven kan ha rett til eit helse-aktivitetstilbod i den delen av opplæringstilbodet eleven er friteken for. Føresette, evnt. med hjelp av koordinator, må søkja tildelingskontoret om eit slikt tilbod.
Om situasjonen endrar seg og eleven blir klar til å ta imot opplæring igjen, kan rektor opphøyra gjeldande enkeltvedtak, og fatta eit nytt som gir eleven eit opplæringstilbod.